Адам денесі туралы таңғажайып фактілер

Бұлшық ет және қозғалыс туралы таңғажайып фактілер

Бұлшық еттер дене салмағының бестен екі бөлігіне дейінгі мөлшерді құрайды.

Орташа алғанда ерлерде әйелдерге қарағанда дене салмағының бұлшық еттер салмағына қатынасы артық болады.

Ең үлкен бұлшық ет – бөксе бұлшық еті, ол жүру, жүгіру және секіру кезінде аяқты артқа қарай, ал денені алдыға қарай итеру қызметін атқарады.

Ең кіші бұлшық ет – құлақтың түпкі жағында орналасқан көлемі «1» санының мөлшеріндей үзеңгі бұлшық ет.

Есінеу туралы

Адам біршама уақыт тыныштықта болса және үстіртін ғана тыныс алған болса, организмге көбірек оттегі қажет болатындықтан, есіней бастайды. Есінеу қосымша терең тыныс алуды тудырады.

Есінеу кезінде миға қан барып, жақ пен беттің бұлшық еттері қимылдап, адамды сергітеді.

Кей адамдар есінеген кезде ауыздарын өте үлкен ашады, сондықтан қатты есінегенде олардың жақтары жылжиды да, ауыздарын жаба алмай қалады.

Өкпе және тыныс алу туралы таңғажайып фактілер

Біз демалғанда немесе ұйықтағанда, тек 3-4 секундта бір рет тыныс аламыз.

Дене жүктемесі шамадан тыс болғанда тыныс алу секундына бір ретке дейін жиілейді.

Терең тыныстағанда өкпеге 2-3 литр ауа барады.

Қалыпты тыныс алғанда бір минут ішінде өкпе 10 литрдей ауаны, ал қатты тыныс алғанда 150 литрден астам ауаны айдайды.

Демді сыртқа қаншалықты мөлшерде шығарғанымызға қарамастан, өкпемізде жарты литрдей ауа қалады.

Тыныс алуды тежеп ұстағаннан кейін, адамның терең тыныс алуына оттегінің жетіспеушілігі емес, қанда еріген көмірқышқыл газының жетіспеушілігі мәжбұр етеді.

Сезімдер жайлы тамаша мәліметтер

Тілдің дәм сезу бүртіктері негізгі төрт дәм – тәтті, тұзды, қышқыл және ащыны ғана ажыратады.

Керісінше, мұрын 10 000-нан астам алуан түрлі иісті ажыратады.

Тамақтану кезінде тіл дәмдерді ажыратқанда, мұрын да ауыздың артқы жағынан мұрын қуысына келген иісті сезеді.

Біздің тамақтың дәмді дейтініміз – тек дәмдер ғана емес, түрлі иістерді сезіну.

Ми туралы таңғажайып мәліметтер

Кәдімгі рентген суретінде дененің жұмсақ бөліктерін нашар көрсетеді, сондықтан одан мидың бөліктерін көре алмайсың.

Рентгенге түсірілген суреттен көрінетін зат рентгендік-контрастілік бояғыш деп аталады; оны қан тамырларының ішін және мидың айналасындағысын көру үшін қанға енгізуге болады. Осындай жолмен миға қан құйылу (инсульт) кезінде болатын қан тамырларының бітелуін табуға болады.

Компьютерлік томографтар және магниттік-резонанстық сканерлер (129-бетті қараңыз) ми қарыншалары деп аталатын сұйықтыққа толы қуыстарды да көрсете отырып, мидың көрінісін дәл нақтылықпен береді.

Позитрондық эмиссиондық томограф мидың түрлі бөліктері қуатты қалай тез қолданатынын, осылайша көп «ойлайтынын» көрсетеді.

Әрекетшіл ми туралы таңғажайып фактілер

Орташа алғанда ми 1,4 кг салмақты құрайды және бастың жоғарғы жағын алып жатады.

Ерлердің миы әйелдерге қарағанда көбірек, өйткені ерлер әйелдерден ірілеу болып келеді.

Дегенмен дене мөлшерімен салыстырғанда, әйелдің миы ерлерге қарағанда сәл артығырақ.

Бас сүйектегі миды үш жұқа жарғақша – ми қабықтары қоршаған. Олар жұлын сұйықтығын қамтиды. Ми өзін соққылар мен шайқалудан сақтайтын осы сұйықтықта қалқып жүреді.

Тері, шаш және тырнақ

Әдетте бастағы шаш аптасына 3,5 мм-ге ұзарады.

Орта есеппен алғанда, адамның басында 100 000-нан 120 000-ға дейін шаш болады.

Бүкіл денеде саны 20 миллионға дейін жететін өзге де түктер болады.

Әрбір кірпік 1-2 ай ғана өмір сүреді де, түсіп қалады, сонан кейін ол фолликулдан жаңа кірпік өсіп шығады.

Әдетте тырнақ аптасына 2,5 мм-ге өседі.

Көбірек қимылдайтын қолдың тырнақтары жылдамырақ өседі. Егер сіз солақай болсаңыз, сол қолыңыздың тырнақтары оң қолдікіне қарағанда тез өседі.

Тырнақтар қыс мезгіліне қарағанда, жазда тез өседі.

Қолдың тырнақтары аяқтың тырнақтарынан жылдам өседі.

Сүйектер туралы таңғажайып фактілер

Біздің денеміздің көп бөліктерінің үштен бірі судан тұрады, ал сүйектер тек бестен бір бөлігін ғана құрайды.

Бас сүйекте 22 сүйек бар, оның 14-і бет және 8-і бас ми сүйегі.

Ең ұсақ сүйектер – құлақтағы ұсақ үш сүйек.

Ең ұзын сүйек – бүкіл дененің төрттен бір бөлігін құрайтын сан сүйегі.

Ең жалпақ сүйек – жамбас сүйек.

Көптеген адамдарда 12 жұп қабырға бар, тек 500 адамның бірінде ғана 11 немесе 13 жұп қабырға болады.